گزارش فصلی ماده ۱۶۹ قانون مالیات های مستقیم

گزارش فصلی ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌ های مستقیم به منظور شفافیت کسب و کارها و جلوگیری از فرارهای مالیاتی در سال ۱۳۸۰ تصویب و در سال ۹۱ اجرا شد. در سال های ۹۴ به بعد نیز این قانون دستخوش تغییرات و اصلاح شد.

این قانون در مورد ارائه لیستِ فصلی از معاملات خریداری یا فروخته شده و خدمات ارائه شده می‌باشد.

مودیان می‌توانند با مراجعه به سامانه عملیات الکترونیکی سازمان امورمالیاتی کشور به آدرس tax.gov.ir نسبت به ارسال صورت معاملات فصلی خود اقدام نمایند.

استفاده از ثبت آنلاین اطلاعات موجب صرفه جویی در وقت و هزینه‌ها شده و روند انجام کارها را تسهیل می‌دهد.

در ادامه ماده ۱۶۹ را به طور کامل همراه با تغییرات و اصلاحات توضیح می‌دهیم. با ما در امیدان تکس همراه باشید.

ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم چیست؟

ماده ۱۶۹ در خصوص افراد حقوقی و صاحبان کسب و کار است که فعالیت اقتصادی دارند و مرتبط با این فعالیتشان یک سری خرید و فروش انجام می‌دهند.

طبق ماده ۱۶۹ اصلاح شده در سال ۱۳۹۴ بنابر اعلام سازمان امور مالیاتی کشور، افراد حقوقی و افراد صاحب کسب و کار موظف به ثبت نام در نظام مالیاتی هستند. این افراد باید برای معاملات خود (معاملات کوچک یا بزرگ) صورتحساب صادر کنند و کد اقتصادی خود و طرف مقابل معامله را در این صورتحساب‌ها، قراردادها و یا سایر اسناد درج کنند و فهرستی از معاملات خود را به سازمان امور مالیاتی ارسال کنند.

مشمول جریمه‌ای ۲ درصد مبلغ معامله در صورت رعایت نکردن موارد زیر:

اگر افراد صورت حساب را صادر نکنند.

کد اقتصادی خود یا طرف مقابل را وارد نکنند.

از شماره اقتصادی خود برای دیگران استفاده کنند.

از شماره اقتصادی دیگران برای معاملات خود استفاده کنند.

همچنین اگر افراد فهرست معاملات خود را به سازمان مالیاتی ارسال نکنند، مشمول جریمه ای معادل ۱ درصد معاملات ارائه نشده به سازمان می‌شوند.

طبق قانون ۱۶۹ اگر طرف مقابل معاملات شخص حقیقی یا مصرف کننده نهایی باشد، الزامی برای درج کد اقتصادی افراد طرف حساب نیست.(درج کد اقتصادی شخص مورد نظر، صاحب خدمات یا کسب و کار الزامی است.)

در واقع طبق تبصره ماده ۱۶۹ مصرف کننده نهایی خدمات یا کالا، شخص حقیقی است و لزومی به درج شماره ملی یا کد اقتصادی فرد حقیقی نیست.

بخشودگی مالیاتی گزارش فصلی ماده ۱۶۹

معادل هزینه‌های انجام‌شده بابت خرید، نصب و راه‌اندازی تجهیزات فوق مکانیزه اعم از نرم‌افزاری و سخت‌افزاری از مالیات قطعی شده مودیان مزبور در اولین سال استفاده و یا سال‌های بعد آن قابل کسر است.

10% از مالیات عملکرد افرادی که توسط سازمان امور مالیاتی منجر به استفاده از سامانه صندوق فروش شده اند، در صورت رعایت آیین نامه و سایر قوانین تا 2 سال اول بخشوده می‌شود؛ و عدم اجرای این قانون جریمه ای معادل 2% از مبلغ فروش است.

افراد حقوقی و کسب و کار ها باید اسناد و مدارک مربوط به معاملات خود در سال عملکرد و سال بعد از آن را نگه دارند؛ درصورت درخواست مسئولان اداره امور مالیاتی کشور این اسناد باید به انها تحویل  داده شود در غیر این صورت مودیان مشمول 10% جریمه صورت حساب های ارائه نشده خواهند شد.

اگر خریدار از ارائه کد اقتصادی خودداری کند مشمول ۱۰ درصد جریمه از مبلغ معامله می‌شود. اما این تنها در صورتی است که خریدار یک فرد حقوقی یا صاحب کسب و کار باشد اگر خریدار همان مصرف کننده نهایی باشد نیاز به کد اقتصادی یا شماره ملی نیست.

ماده ۱۶۹ مکرر چیست؟

برای شفافیت فعالیت های اقتصادی، یک پایگاه اطلاعاتی که شامل اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی می‌شود، در سازمان امور مالیاتی کشور ایجاد می‌شود.

این پایگاه اطلاعات هویتی، عملکردی و دارایی مودیان مالیاتی شامل اطلاعات مالی، پولی و اعتباری، معاملاتی، سرمایه‌ای و ملکی اشخاص حقیقی و حقوقی را شامل می‌شود.

وزارتخانه‌ها، موسسات دولتی، شهرداری‌ها، موسسات وابسته به دولت و شهرداری‌ها، موسسات و نهادهای عمومی غیردولتی، نهادهای انقلاب اسلامی، بانک‌ها و موسسات مالی و اعتباری، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و سایر اشخاص حقوقی اعم از دولتی و غیردولتی که اطلاعات مورد نیازمربوط به اشخاص برای پایگاه فوق را در اختیار دارند و یا به هر روشی موجبات تحصیل درآمد و دارایی برای اشخاص را فراهم می‌آورند، باید اطلاعات را در اختیار سازمان امور مالیاتی کشور قرار دهند.

اطلاعاتی که ارگان‌ها موظف به تحویل دادن به سازمان امور مالیاتی هستند شامل موارد زیر می‌شود:

• اطلاعات هویتی
• اطلاعات معاملاتی
• اطلاعات مالی، پولی و اعتباری و سرمایه‌ای
• اطلاعات دارایی‌ها، اموال و املاک و همچنین نقل و انتقال آنها
• سایر اطلاعات فعالیت‌های اقتصادی که با پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی و تصویب هیأت وزیران به موارد مزبور اضافه خواهد شد.

طبق تبصره1 این ماده، کلیه افرادی که به هر روشی با اطلاعات مذکور مرتبط هستند موظف به ارائه این اطلاعات به سازمان امور مالیاتی می‌باشند.

اگر افراد از این تبصره تخلف کنند، مشمول جریمه‌ای معادل یک‌دوم تا دوبرابر مالیات پرداخت شده خواهند بود.

تبصره2 این ماده سازمان امور مالیاتی را موظف به ایجاد یک سیستم انلاین برای سهولت کار مودیان می‌کند.

طبق تبصره2 سازمان امور مالیاتی کشور موظف است امکان دسترسی برخط(آنلاین) بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، بیمه مرکزی، گمرک جمهوری اسلامی ایران، سازمان بورس اوراق بهادار، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور و همچنین سایر دستگاه‌های اجرائی را به فهرست بدهکاران مالیاتی فراهم آورد تا استفاده‌کنندگان مذکور بتوانند با حفظ طبقه‌بندی، اطلاعات دریافتی را در ارائه خدمات به اشخاص بدهکار مالیاتی لحاظ کنند.

اگر افراد از این تبصره تخلف کنند، علاوه بر محکومیت به مجازات، مسئول جبران زیان‌ها و خسارات وارده به دولت خواهند بود.

اگر سازمان یا دستگاه اجرایی به اطلاعات افراد نیاز داشتند، با تصویب هیئت وزیران مجاز به استفاده از این اطلاعات هستند.

نظام اقتصادی کشور ایران  برای رسیدن به شفافیت، مبارزه با پولشویی و فرار مالیاتی این قوانین را برای افراد حقوقی، کسب و کارها و افراد حقیقی که فعالیت اقتصادی دارند لحاظ کرده است.

معاملات فصلی

معاملات فصلی در واقع ارائه فهرستی از خرید و فروش های هر فصل به سازمان امور مالیاتی کشور است.

ارسال این فهرست تا ۴۵ روز بعد از گذشت هر فصل مهلت دارد.

مودیان باید در سایت tax.gov.ir جهت ثبت و ارسال اطلاعات خرید و فروش، پرداخت و دریافت بابت قراردادها، صادرات، واردات، حق العمکاری و مدیریت پیمان، بیمه، اجاره اقدام نمایند.

ابتدا مودیان باید در سایت tax.gov.ir ثبت نام کنند و نام کاربری و کد مربوطه را دریافت کرده باشند، ارسال معاملات فصلی یکی از خدمات ارائه شده توسط این سایت است.

معاملات فصلی به دو روش قابل ارسال هستند:

• به روش آنلاین از طریق سایت
• به روش آافلاین با دانلود نرم افزار و نصب آن (برای مودیانی است که از سیستم‌های رایانه‌ای خرید و فروش استفاده می‌کنند.)

ارسال معاملات فصلی تنها از طریق سامانه ارسال معاملات فصلی ممکن است و امکان ارسال به روش حضوری وجود ندارد.

روش آنلاین برای افرادی است که قبلا درسامانه مالیاتی ثبت نام کرده‌اند و کد کاربری و رمز عبور دارند؛ این مودیان پس از ورود به سایت می‌توانند هر کدام از فرم ها را انتخاب کرده و تکمیل کنند.

فرم های زیر در اختیار این افراد قرار می‌گیرد:

• ‌ثبت گزارش خرید
• ثبت گزارش فروش
• ثبت گزارش اطلاعات پیمانکار در پیمان های بلند مدت
• ثبت گزارش اطلاعات کارفرما در پیمان های بلند مدت
• ثبت اطلاعات پرداخت قرارداد ها
• ثبت گزارش دریافت قرار داد ها
• ثبت گزارش واردات
• ثبت گزارش صادرات
• ثبت گزارش حق العملکاری و مدیریت پیمان
• ثبت گزارش اجاره
• ثبت گزارش پیش فروش

طبق تبصره ۳ ماده ۱۶۹ قانون مالیات‌های مستقیم، سه گروه زیر موظف به ارسال معاملات فصلی خود در سامانه امور مالیاتی هستند:

1. اشخاص حقوقی
2. اشخاص حقیقی صاحب کسب و کار
3. صاحبان مشاغل مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده

در ارسال معاملات فصلی موارد زیر معاف از ارسال گزارش فصلی هستند:

• فروش کالا و خدمات به مصرف کننده نهایی
• معامله با مشمولین ماده ۸۱ (شاغلین حوزه‌های کشاورزی، دام پروری، دام داری، پرورش ماهی و زنبور عسل و …)
• معامله با اشخاص حقیقی با مبلغ تا ۵ درصد حد نصاب (معامله‌های کوچک موضوع قانون برگزاری مناقصه‌ها)
• خرید از فروشندگانی که ملزم به ثبت نام در نظام مالیاتی نیستند. (ارگان ها و نهاد‌های دولتی)
• خرید و فروش و سود و کارمزد اوراق بهادار
• خرید و فروش سهام الشکره و حق تقدم سهام یا سهام الشرکه
• سود و کارمزد جریمه های بانک‌ها، صندوق تعاون، صندوق‌های حمایت از توسعه بخش کشاورزی، موسسه های اعتباری غیر بانکی مجاز و صندوق های قرض الحسنه
• حق عضویت اعضا مجامع حرفه‌ای، احزاب و انجمن‌ها و تشکل‌های غیر دولتی دارای مجوز از مراجع ذی صلاح
• کمک‌ها، جوایز و هدیه‌های بلاعوض
• مبالغی که با عنوان جرائم و خسارات، انواع عوارض و مالیات (به جز مالیات و عوارض مالیات بر ارزش افزوده)، حق ثبت، حق تمبر، حقوق گمرکی و مواردی مانند این ها به دستگاه های اجرائی پرداخت می گردد.
• وجود پرداختی بابت حق شارژ و نگهداری ساختمان محل فعالیت و آبونمان های پرداختی

در ارسال معاملات فصلی موارد زیر نباید ارسال شوند:

• خرید و فروش اوراق بهادار
• خرید و فروش حق تقدم سهام
• سود و کارمزد بانک‌ها و موسسه های اعتباری غیربانکی
• پرداخت حق عضویت مجامع
• پرداخت به تشکل های قانونی
• جوایز، هدایا و کمک
• پرداخت جریمه‌ها و خسارت‌ها و عوارض
• اجاره ملک‌ها
• فهرست ثمن معامله‌های تنظیم شده
• حقوق و دستمزد فصل سوم
• تمامی وجود پرداختی بابت حق شارژ ساختمان و آبونمان‌های پرداختی
• معامله نقل و انتقال ملک

موار بالا در صورت ارسال در گزارش فصلی ثبت نمی‌شوند.

نکته مهم در ارسال معاملات فصلی این است که جمع معاملات ۴ فصل سال نباید با اظهارنامه مالیاتی سالانه که به سازمان مالیاتی کشور ارسال می‌شود، مغایرت داشته باشد.

***

امیدواریم این مقاله از سایت امیدان تکس برای شما مفید و کاربردی باشید.

نظرات خود را در بخش دیدگاه‌ها با ما به اشتراک بگذارید. همچنین هر گونه سوالی که دارید در بخش تماس با ما از مشاورین ما بپرسید. همکاران ما در کنار شما هستند تا مسائل مالیاتی خود را حل کنید.